Χατζημιχάλης, Νταλιάνης

(1775 – 1828). Φιλικός και αγωνιστής του 1821. Πολύ νέος πήγε στην Ιταλία για να συμπληρώσει τις σπουδές του και μετά εγκαταστάθηκε στην Τεργέστη, όπου επιδόθηκε στο εμπόριο καπνών από το οποίο αποκόμισε σημαντική περιουσία. Μυήθηκε στη Φιλική Εταιρεία και διετέλεσε απόστολός της στη Βουλγαρία και σε άλλες τουρκοκρατούμενες χώρες. Μετά την έκρηξη της Επανάστασης, αγόρασε με δικά του χρήματα ολόκληρο φορτίο πολεμοφοδίων και ήρθε με αυτό στην Ελλάδα, όπου επιδόθηκε με ζήλο στη συγκρότηση μικρού ιππικού σώματος με δικά του έξοδα (1825). Με το σώμα αυτό συμμετείχε στις επιχειρήσεις εναντίον των αιγυπτιακών στρατευμάτων στην Πελοπόννησο. Στις αρχές του 1826, ύστερα από προτροπή του Κωλέττη και κάποιου Σύρου επισκόπου, που ήταν περαστικός από την Ελλάδα, ανέλαβε να οργανώσει εκστρατεία στη Συρία για να ενισχύσει τον εμίρη του Λιβάνου Μπεσήρ. Ο εμίρης αυτός, με πολλά του διαβήματα, υποσχόταν να ξεσηκώσει σε επανάσταση κατά του Σουλτάνου τον Λίβανο και τη Συρία, αν τον ενίσχυαν οι Έλληνες. Ο X. ναύλωσε τότε, με δικά του έξοδα, μερικά πλοία και, μαζί με τους Βάσο και Κριεζώτη και 800 άνδρες, έφτασε στα τέλη Μαρτίου στη Βηρυτό. Οι αταξίες όμως και οι διαρπαγές που διέπραξαν οι άτακτοι Έλληνες πολεμιστές ήταν τόσες, ώστε ανάγκασαν τον εμίρη να ζητήσει την όσο το δυνατόν ταχύτερη αποχώρησή τους. Ο X. γύρισε τότε στη Σύρο και από εκεί πήγε στην Πελοπόννησο, όπου πολέμησε σε διάφορες μάχες. Στη συνέχεια πολέμησε στη Στερεά Ελλάδα, έως τον θάνατο του Γ. Καραϊσκάκη (Απρίλιος 1827). Αργότερα, μετά από πρόσκληση, αποβιβάστηκε με το σώμα του στην Κρήτη, στην περιοχή της Γραμβούσας (5 Ιανουαρίου 1828). Στις αρχές του Μαΐου του 1828 πήγε στο φρούριο Φραγκοκάστελο, το οποίο χρησιμοποίησε ως ορμητήριο των επιχειρήσεών του και στις 8 Μαΐου, με συνοδεία πολλούς Κρήτες, επιτέθηκε εναντίον των Τούρκων του Ρεθύμνου και τους ανάγκασε να κλειστούν στο φρούριο της Φορτέτσας. Μετά από αυτό, γύρισε στο Φραγκοκάστελο. Ο αρχιστράτηγος όμως των τουρκικών στρατευμάτων στην Κρήτη Μουσταφά, του επιτέθηκε στις 17 Μαΐου και κατά τη μάχη, που ακολούθησε σκοτώθηκε ο X. με όλους σχεδόν τους στρατιώτες του. Ο Φιλικός και αγωνιστής Ντ. Χατζημιχάλης, που σκοτώθηκε ηρωικά με όλους σχεδόν τους στρατιώτες στο Φραγκοκάστελο της Δυτ. Κρήτης.